در روزهای گذشته و به مناسبت همایش یکصدمین سالگشت بازتاسیس حوزه علمیه قم مقام معظم رهبری پیام مهم و مفصلی را خطاب به این رویداد نگاشتند.
یکی از کلیدواژه‌های بسیار مهم این پیام (بلاغ مبین) بود. همانطور که می‌دانید اصطلاح بلاغ مبین یک اصطلاح قرآنی است که درسور و آیات متعددی آمده است. همانند آیه 54 سوره مبارکه نور که می‌فرماید: و ما علی‌الرسول الاالبلاغ المبین
بلاغ مبین ،یعنی رساندن پیام‌های معنوی و الهی بدون هیچ پیچیده‌گی و اغلاق ، به گونه‌ای روشن و واضح با استفاده از ابزاری همانند تمثیل، تشبیه و ….
در تشریح (بلاغ مبین) به نظر می‌رسد بر دو نکته باید تمرکز جدی‌تری کرد:
1- اینکه پیام‌های الهی باید به سمع ونظر مخاطب آن (انسان) برسد.
2- در هنگامی که پیام الهی به مخاطب می‌رسد، بایدهم خود پیام روشن و واضح باشد و هم باعث شود که مطالب غامض و مبهم دیگر نیز روشن گردد. (روشن و روشن کننده) یعنی همانند چراغ که هم خود روشن است و هم تاریکی وظلمت اطراف خود را می‌زداید.
بنابراین اگر پیام الهی در میانه راه بماند و به مخاطب نرسد و یا پیام رسیده به مخاطب گنگ، مبهم و مشتبه باشد ویا حتی بر شبهات بیافزاید غیرمبین است.
گرچه قرآن کریم با عبارات دیگری نیز از این موضوع مهم یاد کرده است و ابزار مهمی را همانند حکمت و موعظه حسنه، داشتن دانش کافی عقلانیت، دلسوزی و … را از جمله اسباب تحقق آن دانسته است اما بایستی به این امر معترف بود که هم در ناحیه جایگاه تبلیغ و هم شیوه‌های اثرگذار و کارآمد، فاصله زیادی بین شرایط موجود و مطلوب وجود دارد. از جمله در عرصه بین‌الملل، که اگر بخواهیم بلاغ مبین( یعنی رساندن پیام الهی را) به امانت و صداقت و روشنی به گوش و عقل جان همه انسان‌های معنویت خواه برسانیم ، نیازمند تمهید و طراحی سازو کارهای متناسب و کارآمدی هستیم که در بیان مقام معظم رهبری هم در این پیام و هم در دیگر بیانات ایشان به خوبی تبیین شده است که عبارتند از:
1- قدم اول:ایجاد یک سازو کار منضبط، علمی، متصل به روز، مبتنی براصول مجّرب با بهره‌گیری از همه امکانات و ابزارنوین مثل هوش مصنوعی، رسانه و…
در حال حاضر قرارگاه تبلیغ بین‌الملل در سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و با عضویت فعال نهادهای مرتبط همانند حوزه علمیه، جامعه‌المصطفی العالمیه مجمع جهانی اهل بیت، مجمع تقریب، وزارت امور خارجه و نهادهای مردم‌نهاد مرتبط با این امر، دو سالی است که به صورت جدّی و هم‌افزا کار خود را شروع نموده و در سه بخش مهم:
- مبلغین بومی مستقر
- مبلغین غیرایرانی اعزامی
- مبلغین ایرانی اعزامی
بر اساس تقسیم تبلیغ به تبلیغ عمومی و تبلیغ تخصص ویا نخبگانی
به تنظیم و ارتقاء امور اهتمام دارند.
براساس یک تقسیم می‌توان این نهاد را این‌گونه تقسیم نمود:
الف: نهادهای تربیت مبلغ
که مقام معظم رهبری از آنها به عنوان کانونهای تربیت مبلغ یاد کرده‌اند
ب: نهادهای تولید کننده محتوای تبلیغی، اعم از محتوای مکتوب یا محتوای هنری هماننده پادکست، موشن‌گرافی، کتاب صوتی و …
ج: نهادهای تسهیل‌گر
که این نهادها به دلیل حضور در میدان می‌توانند فرآیند بلاغ مبین را در عرصه بین‌الملل مدیریت کنند.
زنجیره و فرآیند تبلیغ بین‌الملل نیازمند روحیه تعاون، هم‌افزایی، همسویی و دانش و تجربه بین‌الملل است که بحمدالله در حال حاضر امن مولفه‌ها در قرارگاه تبلیغ بین‌الملل موجود و در حال ارتقاء می‌باشد.
مقام معظم رهبری برای بلاغ مبین یک هدف عالی ترسیم کرده‌اند که از آن به عنوان (تمدن نوین اسلامی) یاد کرده‌اند.
2- قدم دوم برای تحقق بلاغ مبین در عرصه بین‌الملل رصد و نیازسنجی است.تازمانی که اطلاعات وشناخت ما از کم وکیف میدانی تبلیغ بین الملل ناقص باشد، طراحی وبرنامه ریزی ها نیز ناکارآمد وکم ثمر خواهد بود.بر این اساس اقدامات ذیل ضروری ودارای رجحان است:
1/2- شناخت و آگاهی نسبت به فضای فکری و فرهنگ جامعه جهانی و بین‌الملل و بوم زیست‌های مختلف
2/2- آشنایی با یافته‌های امروز جهان در رابطه با نظامات اجتماعی
3/2- آشنایی با یافته‌های امروز بشر در عرصه‌های علوم انسانی و دانش‌های مرتبط با زندگی انسان
4/2- آگاهی از افکار عمومی و ذائقه مخاطب در بوم زیست‌های مختلف تبلیغی در سراسر جهان
5/2- اطلاع دقیق از شرایط و وضعیت و اقتضائات و ملاحظات هر بستر تبلیغی در فضای مجازی و یا هر منطقه جغرافیایی خاص در جهان
6/2- شناخت مهمترین القائات و شایع‌ترین آفات فکری و اخلاقی و شبهات تولید شده در هر منطقه از جهان
3- تحلیل داده‌ها و یافته‌های میدانی در شوراهای اندیشه‌ورزی تخصصی ذیل قرارگاه در راستای تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری و تدوین سیاست‌ها جهت آموزش، پرورش و پژوهش و تولید و تامین نیرو و محتوای مناسب تبلیغ بین‌الملل هم در بخش کمی و هم کیفی و نیز ملاحظه حساسیت‌ها و مصلحت‌های بوم‌زیست‌های تبلیغی مختلف
براین اساس نهادهای تربیت مبلغ تعداد پذیرش شدگان و نحوه آموزش و پرورش مبلغین را با خروجی کارشناسی تحلیل شده در فرآیند رصد و شناخت تنظیم می‌نمایند. و همچنین تولید محصولات هنری و ترویجی نیز مبتنی بر همین کارشناسی شکل می‌پذیرد.
4- توانمندسازی مبلغین با برگزاری دوره‌های کاربردی ، کارگاهی، محدود، جهت انتقال مهارتهای گوناگون با تکیه بر خروجی‌های دقیق، محاسبه شده کارشناسی
می توان گفت : توصیه‌های مهم مقام معظم رهبری در رابطه با چگونگی تربیت مبلغ در بخش‌های گوناگون عبارتند از:
الف: آموزش
1- توانمندسازی مهارتی مثل توانایی اقناع مخاطب ، انتقال هوشمندانه وروشن پیام های معنوی
2- تسلط بر شیوه‌های مختلف گفتگو
3- طراحی واجرایدوره آموزشی بر اساس وظایف و کارکردهای تبلیغی با مدیریت زمان وپرهیز از غلبه متن خوانی بر انتقال دانش و قدرت اندیشه وابتکار
ب: پژوهش:
1- ایجاد یک بانک کامل از فهرست سئوالات، شبهات، القائات
2- تهیه بانک پاسخ متناسب با زمان و به روز و پاسخگو
3- ایجاد بانک محتوایی دیجیتال ، جامع چندزبانه و دردسترس
ج: پرورش و تربیت:
پرورش مبلغین مهذب و جهادگر فرهنگی
د: مهارتهای ضروری عرصه بین‌الملل
1- زبان
2- آشنایی مناسب از فرهنگ، تاریخ و ملاحظات بوم زیست تبلیغی
3- دارا بودن سواد رسانه
4- دارا بودن نگاه جامع وافق دید وسیع و جهانی
مسلم است که اگر افرادی ولو فاضل و زباندان باشند اما قشری‌نگر و دارای تنگ نظری‌هایی که مخل و مضر برای کار بین‌الملل است، باشند، عملاً بلاغ مبین محقق نخواهد شد. بنابر این دنیادیدگی، پختگی، دوراندیشی و جهان‌اندیشی خاص این عرصه است از جمله شاخص‌های ضروری تبلیغ بین‌الملل می‌باشد.
مولفه‌های مهم مورد اشاره مقام معظم رهبری:
1- شناخت پدیده‌های نوپدید و اندیشه در آنها
2- نگاه به انسان و جایگاه انسانی
3- آشنایی مناسب با یافته‌های امروز بشر در حوزه علوم انسانی و زندگی
4- توجه به مسئله روابط بین‌الملل
5- مفهوم عدالت و مسئله نظام سلطه
6- حرکت با زمان و بلکه جلوتر از زمان (به روز بودن و آینده نگری)
7- ارائه اقناعی و منطقی مطالب تبلیغی
8- لزوم داشتن موضع ایجابی و تهاجمی به این معنی که نباید یک مبلغ هوشیار و فاضل و آینده‌نگر در عرصه بین‌الملل دائما منتظر شبهه باشد و در موضع انفعال قرار گیرد بلکه می‌تواند مدعی و مهاجم باشد و با چالش‌آفرینی مقتدرانه بتواند از ظرفیت‌های فکری و محتوایی غنی اسلامی، قرآنی و فلسفی موجود برای به چالش کشیدن طرف مقابل و دستگاه تبلیغاتی تمدن مادی و نظام سلطه استفاده کند.
9- ضرورت حضور به موقع در عرصه‌های مجازی و حقیقی و اطلاع به روز از تحولات و آمادگی همیشگی برای پاسخ و تحقق بلاغ نوین در عرصه بین‌الملل
اقدام ضروری مورد نیازدرتبلیغ بین الملل:
حرکت تحولی و جهای برای ایجاد بستر تبلیغ نوین
در این راستا باید از همه تشکل‌ها و ظرفیت‌های علمی و پژوهشی و نیز تولید محتوا به شکلی ساختارمند و منسجم بهره برد به گونه‌ای که یک چرخه کامل از مرحله رصد نیازها تا تولید و تربیت و نیز جانمایی و قرار گرفتن هر نیروی ماهر و فاضلی در جایگاه درست و متناسب ، شکل بگیرد. بدین منظور می‌توان چند اقدام مفید و اثرگذار را اجرائی کرد:
الف: تبلیغ نخبگانی
حضور مبلغان زباندان فاضل مجرب در میدانگاه‌های جهانی علمی و ارائه مقاله، نظر و نظریه، نقد و بحث علمی و پرسش و پاسخ‌های دانشگاهی
ب: تبلیغ در فضای مجازی با بهره گیری از ابزار هنر وتکنولوژی
با توجه به گستره، آسانی و اثربخشی آن
ج: تبلیغ قرآنی
با توجه به غنای محتوایی، اعجاز و مورد پذیرش بودن در دنیا و اسلام
