انتصاب سارا ملالی، اسقف لندن، به عنوان نخستین زن در تاریخ کلیسای انگلستان که به مقام «اسقف اعظم کانتربری» میرسد، رخدادی تاریخی و بحثبرانگیز است. این انتخاب، هرچند از دید بسیاری نشانهای از پیشرفت و تغییر در ساختار سنتی کلیسا تلقی میشود، اما از نگاه منتقدان، ممکن است گامی دیگر در مسیر فاصله گرفتن کلیسا از ریشههای کتابمقدسی و سنتهای دیرینه خود باشد.
در میان نخستین واکنشها، شورای انجیلی کلیسای انگلستان (Evangelical Council) با بیانیهای محتاطانه از ملالی خواست تا وفاداری خود را به تعالیم صریح کتاب مقدس و آموزههای سنتی کلیسا حفظ کند. در این بیانیه آمده است که کلیسا، در شرایط کنونی که ارزشهای جامعه غربی بهسرعت در حال تغییر است، بیش از هر زمان دیگر نیازمند رهبری است که بتواند بر بنیان ایمان تاریخی و نه بر امواج سیاستهای فرهنگی روزمره استوار باشد.
به بیان دیگر، نگرانی محافظهکاران صرفاً به جنسیت رهبر جدید مربوط نمیشود؛ بلکه به نگرش او نسبت به مفاهیم بنیادین ایمان مسیحی بازمیگردد. از دید بسیاری از روحانیون سنتگرا، خطر اصلی در این است که انتصابهای نمادین از این دست ممکن است به تدریج مسیر تفسیرهای تازه و ناسازگار با آموزههای کتاب مقدس را در کلیسا باز کند؛ مسیری که از نگاه آنان میتواند در نهایت به تضعیف اقتدار الهیاتی و معنوی کلیسا بینجامد.
در سوی دیگر، حامیان این انتصاب آن را نشانهای از تحول مثبت در کلیسای انگلستان میدانند. آنان تأکید میکنند که حضور زنان در مناصب رهبری میتواند روح تازهای از مسئولیتپذیری، همدلی و مدیریت اخلاقی در کلیسا بدمد. با این حال، حتی این گروه نیز اذعان دارند که کلیسا با چالشهای پیچیدهای در زمینه حفظ وحدت داخلی روبهرو خواهد بود، بهویژه در میان شاخههای محافظهکار در داخل انگلستان و نیز کلیساهای همخانواده در آفریقا و آسیا که با تکیه بر قرائتهای سنتی از کتاب مقدس، با رهبری زنان موافق نیستند.
از منظر ساختاری، کلیسای انگلستان در دهههای اخیر میان دو گرایش عمده در نوسان بوده است: از یک سو گرایش به روزآمدسازی آموزهها برای انطباق با جامعه سکولار و از سوی دیگر، تلاش برای حفظ اقتدار سنتی و تفسیر تاریخی از ایمان. انتصاب سارا ملالی را میتوان تلاشی دانست برای ایجاد نوعی توازن میان این دو قطب؛ تلاشی که موفقیت یا ناکامی آن تأثیر عمیقی بر آینده کلیسای انگلستان خواهد گذاشت.
شورای انجیلی در بیانیه خود به نکتهای اساسی اشاره میکند: «پیشرفت واقعی زمانی حاصل میشود که ریشه در حقیقت داشته باشد، نه در مصلحتگرایی فرهنگی.» از این منظر، کلیسا باید مراقب باشد که در جستجوی محبوبیت اجتماعی، از مأموریت اصلی خود، یعنی پاسداری از پیام کتاب مقدس، فاصله نگیرد.
ملالی در گذشته کوشیده است چهرهای میانهرو از خود نشان دهد و از ورود مستقیم به منازعات الهیاتی بر سر مسائل حساس همچون ازدواج همجنسگرایان یا نقش زنان در روحانیت پرهیز کند. با این حال، اکنون بهعنوان رهبر اصلی کلیسای انگلستان، دیگر نمیتواند تنها با سکوت یا مدیریت اداری این چالشها را کنترل کند. او ناگزیر است موضعی روشن در برابر موج تغییرات اجتماعی اتخاذ کند؛ موضعی که هم بتواند از وحدت کلیسا پاسداری کند و هم به آموزههای ایمان وفادار بماند.[1]
[1] ceec.info/church-of-england-evangelical-council-responds-to-the-announcement-of-the-next-archbishop-of-canterbury
