از تهران، حجت‌الاسلام والمسلمین ایمانی‌پور، رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، در هشتمین کنگره رهبران ادیان جهانی و سنتی در قزاقستان تأکید کرد که جمهوری اسلامی ایران از آغاز فعالیت این کنگره پشتیبان و همکار آن بوده و مشتاقانه از تلاش‌های هوشمندانه برای نظام‌مند کردن فعالیت‌های مشترک بین‌الادیانی به منظور اشاعه صلح عادلانه حمایت کرده و خواهد کرد.
وی افزود: موضوع این دوره از گفتگوها، هم‌افزایی ادیان برای آینده و بررسی چالش‌ها و فرصت‌های پیش رو است. بی‌تردید ما در یکی از چالش‌برانگیزترین دوره‌های حیات بشری قرار داریم؛ پرداختن به تمامی چالش‌ها امری مستحیل است، اما من به موضوع برده‌داری دیجیتال به عنوان یکی از چالش‌های اصلی و راه‌های برون‌رفت از آن در چارچوب هم‌افزایی ادیان پرداختم.
حجت‌الاسلام والمسلمین ایمانی‌پور با اشاره به وابستگی شدید زندگی روزمره به اینترنت، شبکه‌های اجتماعی و خدمات دیجیتال بیان کرد: این وابستگی کاربران را به سمت بسته‌های خدماتی و اکوسیستم‌هایی سوق می‌دهد که عملاً تصمیم‌گیری‌های اصلی جهان معاصر را کنترل می‌کنند. این نوع وابستگی می‌تواند محدودیت‌هایی در انتخاب و آزادی عمل ایجاد کند، چیزی مشابه برده‌داری اقتصادی یا فرهنگی. الگوریتم‌های پیشرفته رفتار کاربران را پیش‌بینی و هدایت می‌کنند، گاهی حتی بدون اینکه فرد متوجه این کنترل شود.
وی همچنین گفت: موضوع حقوق بشر در فضای دیجیتال بسیار مهم است. فضای دیجیتال می‌تواند شکل نوینی از سلطه و استثمار انسانی ایجاد کند. بسیاری از کارگران دیجیتال، مانند افرادی که خدمات آنلاین، تولید محتوا یا مدیریت داده‌ها انجام می‌دهند، در شرایطی کار می‌کنند که امنیت شغلی و حقوق کافی ندارند. این وضعیت شبیه بردگی مدرن دیجیتال است، زیرا عملاً بهره‌کشی از کار انسانی در بستر فناوری رخ می‌دهد.
رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی افزود: برای مقابله با چالش برده‌داری دیجیتال، تجربه تاریخی مبارزه با برده‌داری سنتی می‌تواند الهام‌بخش باشد. اصولی مانند حقوق برابر، توزیع متوازن قدرت و آزادی بیان می‌توانند چارچوبی عملی برای کاهش استثمار در فضای دیجیتال فراهم کنند. تضمین دسترسی برابر به اطلاعات و فناوری، شکاف دیجیتال میان جوامع را کاهش داده و از تمرکز قدرت در دست چند شرکت یا نهاد خاص جلوگیری می‌کند.
حجت‌الاسلام والمسلمین ایمانی‌پور به اهمیت شفافیت الگوریتم‌ها و سیاست‌های پلتفرم‌ها و ایجاد نهادهای نظارتی مستقل اشاره کرد و گفت: این اقدامات می‌توانند از تبعیض‌های الگوریتمی و سوءاستفاده از داده‌های شخصی پیشگیری کنند. تقویت آزادی بیان و مشارکت فعال کاربران در طراحی و مدیریت فناوری‌ها، احساس مالکیت و مسئولیت اجتماعی ایجاد کرده و مانع تبدیل ابزارهای دیجیتال به ابزار استثمار می‌شود.
وی همچنین درباره حکمرانی داده‌ها توسط صاحبان بیگ دیتا و استفاده از آن‌ها در جنگ ترکیبی نوین هشدار داد: هم‌اکنون تلاش گسترده‌ای برای تحریف و کتمان حقایق در فضای مجازی جریان دارد. برخی پست‌ها و نظرات کاربران به بهانه اشاعه خشونت یا نفرت‌پراکنی حذف می‌شوند، در حالی که ادبیات رسانه‌های محور اصلی مجاز شمرده می‌شود. نمونه آنچه در غزه رخ داده، با تحریف و کتمان مواجه است. نسل کشی و جنایت انجام می‌دهند و مدعی صلح هستند. کودکان بی گناه را می کشند و از نجات حرف می زنند. ترور می‌کنند، به کشورها حمله می‌کنند و از دوستی با ملت‌ها می‌گویند.
رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی تأکید کرد: رسانه‌ها نباید واقعیت‌ها را آنگونه که هست بازتاب دهند و جای دیو و فرشته را جابه‌جا می‌کنند. ما در دورانی زندگی می‌کنیم که حاکمیت‌ها زیر بار مطالبات مردمی نمی‌روند و سازوکارهای بین‌المللی و نهادهای حقوق بشری ناکارآمد و ناموفق‌اند. چه انتظاری می‌توان داشت که صاحبان بیگ‌دیتا تعهد خود را در بیان واقعیت‌ها صرف کنند؟
وی افزود: اگر قدرت‌های بزرگ محتوا و داده‌های عظیم را در اختیار داشته و روایت‌های ساختگی ترویج دهند، چگونه می‌توان به بازنمایی درست روایت آینده امیدوار بود؟ ایجاد فراداده و بانک‌های داده مشترک توسط کشورهای مستقل و ارزش‌محور می‌تواند راهکاری اساسی برای مقابله با اشکال نوین برده‌داری دیجیتال و آسیب‌های ناشی از آن باشد.
حجت‌الاسلام والمسلمین ایمانی‌پور ادامه داد: بهره‌گیری از داده‌های مشترک و آموزه‌های ادیان، همراه با استفاده هدفمند از هوش مصنوعی، ظرفیت آن را دارد که به ابزاری مؤثر برای ارتقای همزیستی مسالمت‌آمیز، توسعه گفت‌وگوی سازنده و کاهش سوءتفاهم‌ها بدل شود. کاربست صحیح این فناوری تنها زمانی ممکن است که بر بنیان اصول اخلاقی، ارزش‌های انسانی و ملاحظات فرهنگی استوار باشد و از بهره‌برداری نادرست یا سلطه‌جویانه مصون بماند.
رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی برده‌داری دیجیتال را یکی از واقعیت‌های تثبیت‌شده در عرصه جهانی دانست و گفت: ضرورت تدوین و اجرای قواعد بین‌المللی مبتنی بر ارزش‌های اخلاقی و دینی بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود. آگاهی جمعی و همکاری رهبران ادیان و متدینین می‌تواند زمینه‌ساز نظم نوینی باشد که حقیقت و کرامت انسانی، و نه سلطه بی‌قید و شرط داده‌ها، بنیان حیات بشری را تشکیل دهد.
حجت‌الاسلام والمسلمین ایمانی‌پور در پایان تصریح کرد: مسئولیت ما تنها نقد شرایط موجود نیست، بلکه تلاش برای ساختن آینده‌ای عادلانه‌تر و انسانی‌تر است؛ آینده‌ای که در آن داده‌ها ابزار سلطه نبوده و وسیله‌ای برای ارتقای فهم، عدالت و همزیستی باشند. نقش ادیان در جهان آینده برجسته‌تر از امروز خواهد بود و پیشنهاد مشخص من برای هم‌افزایی ادیان، شکست انحصار داده‌های دیجیتال و شکل‌دهی به بیگ دیتاهایی است که به جای جانبداری از جریان حاکم در رسانه‌ها، به آزاداندیشی و صلح پایدار بیانجامد.
هشتمین کنگره رهبران ادیان جهانی و سنتی با حضور رهبران دینی بیش از ۶۰ کشور و ۱۵۰ هیأت دینی از سراسر جهان، با شرکت رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، توسط رئیس جمهوری قزاقستان افتتاح شد.
