حجت الاسلام «علی امیرخانی» مدیر آسیا و اقیانوسیه معاونت بین الملل حوزه علمیه در گفت و گو با خبرنگار بین الملل خبرگزاری شبستان درباره جایگاه اسلام در مسجد، گفت: از مسجد در عرفِ مردم به عنوان خانه خدا یاد میشود و خود خداوند نیز از این عبارت از مسجد یاد کرده است؛ از سوی دیگر مسجد محل عبادت و تعلیم و تربیت بندگان خداست چرا که مردم میتوانند بسیاری از اعتقادات دینی، تعلیمات و مسایل معنوی و اخلاقی را طبق آیین خداوند متعال، اسلام و فرمایشات اهل بیت (ع) را در این مکان مقدس فرا گرفته و به کار گیرند.
مسجد مرکز وحدت و همبستگی
مدیر آسیا و اقیانوسیه معاونت بین الملل حوزههای علمیه ادامه داد: مسجد به عنوان خانه خدا؛ مرکز وحدت و همبستگی میان مسلمانان بوده و جایگاهی مقدس است، مکانی که متعلق به خداوند است چنانکه در قرآن کریم میفرماید مساجد برای خدا هستند. این بدان معناست که هیچ کسی حق ندارد مساجد را به نفع خود تصرف کند.
مدیر آسیا و اقیانوسیه معاونت بین الملل حوزههای علمیه درباره ظرفیت و جایگاه مساجد به ویژه در راستای تقویت و همبستگی اسلامی در شرایط کنونی، گفت: تمامی مساجد چه در ایران و چه مساجد در سایر کشورهای دیگر؛ چه مساجد شاخص و چه مساجد غیر شاخص میتوانند در تقویت وحدت و همبستگی مسلمانان نقش آفرینی کنند و باید گفت که فعالیت برخی مساجد چه در داخل و چه در خارج از کشور تک بُعدی است؛ منظور از تک بُعدی بودن این است که برخی گمان میکنند مسجد صرفا محل عبادت است؛ این تفکر هم در میان اهل سنت و هم در میان شیعیان صدق می کند لذا کارکردهای دیگر مسجد یا وجود ندارد و یا کمرنگ است و توجه به کارکرد مساجد، خروجیها و ظرفیت مساجد میتواند به تقویت وحدت و همبستگی مردم مردم کمک کند.
حجت الاسلام امیرخانی با اشاره به سالروز به آتش کشیدن مسجدالاقصی درباره اهمیت این مسجد برای مسلمانان گفت: مسجدالاقصی در سال ۱۹۶۹ توسط یک صهیونیست تندرو و یهودی آتش زده شد؛ از این رو در تقویم رسمی کشور ما ۳۱ مرداد به عنوان روز مسجد نامگذاری شده است؛ ضمن اینکه اساسا یکی از مساجدی که در جهان از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و هست مسجدالاقصی است؛ باید توجه داشته باشیم که در نقاط مختلف جهان برخی از مساجد ویژگیهای برجستهای دارند که این برجستگیها به دلیل نقش، موقعیت، بنا، سابقه تاریخی و ارزشهای معنوی این اهمیت خاص را برای ما مسلمانان یافتند که یکی از این مساجد «مسجدالاقصی» است که به لحاظ تاریخی، دینی و اعتقادی برای مسلمین از جایگاه خاصی برخوردار است، لذا از آن حمایت میکنیم و قایل بر این هستیم که این مسجد و این سرزمین توسط رژیم صهیونیستی اشغال شده و مسلمانان باید این محل و نقطهی با اهمیت و مقدس را آزاد کنند.
وی در خصوص چرایی اهمیت این مسجد گفت: مسجدالاقصی، محل عروج پیامبر گرامی اسلام و قبله اول مسلمین بوده است و از لحاظ موقعیت جغرافیایی یک بنای قدیمی ارزشمند است؛ اما مهمتر از همه مسجدالاقصی محل عبادت انبیای مختلفی همچون حضرت داوود(ع)، حضرت سلیمان(ع)، حضرت عیسی(ع) و پیامبر گرامی اسلام بوده است؛ بنابراین مسجدالاقصی با انبیای گذشته ارتباط تنگاتنگی دارد. این مسجد نمادی از پیوند ادیان ابراهیمی است و از جایگاه مقدسی برخوردار است.
مسجد ستیزی رژیم صهیونیستی
حجت الاسلام امیرخانی در بخش دیگری از مباحث خود درباره مسجدستیزی صهیونیستها و ریشههای آن توضیح داد: صهیونیستها و برخی از یهودیهای تندرو معتقدند که مسجدالاقصی معبد حضرت سلیمان بوده است؛ به همین دلیل صهیونیستها حفاریهای گوناگونی را انجام دادند و تخریبهایی را نسبت به مسجد اعمال کردند تا به معبد سلیمان و داوود دسترسی پیدا کنند؛ آنها همواره نسبت به مسجدالاقصی موضعگیری داشته و تخریب کردهاند خصوصا اکنون که مسجدالاقصی به عنوان نماد مقاومت در برابر صهیونیستها تبدیل شده است؛ آنها به دنبال این هستند که مسجدالاقصی را به طور کلی ویران کنند و به اعتقاد خود به معبد سلیمان و داوود برگردند که البته هیچ گاه موفق به این امر نخواهند شد.
وی در ادامه اظهار کرد: متاسفانه نهادهای بینالمللی در برابر جنایات صهیونیستها خصوصا نسبت به مسجدالاقصی، تخریب و حفاریهایی که در راستای از بین بردن بناهای این مسجد به کار میگیرند، سکوت کردهاند. از جمله این نهادها باید به یونسکو اشاره کنیم که با وجود آنکه وظیفه حفاظت از بناهای تاریخی و مذهبی را بر عهده دارد، اما از تخریبهای صهیونیستها جلوگیری نکرده و هیچ اقدامی انجام نمیدهد که این امر می تواند دلایل مختلفی داشته باشد که یا به خاطر نفوذ مافیای یهود و صهیونیستهاست و یا به دلیل ضعف و ترس از قدرتهای صهیونیستی و یهودی است؛ در این بین انتظار می رود آنان که ادعای حفاظت از بناهای تاریخی و مذهبی را دارند در مورد بنای ارزشمند تاریخی، دینی و مذهبی مسجدالاقصی سکوت نکرده و در خصوص آن موضع گیری کنند.
کارکردهای مساجد
حجت الاسلام امیرخانی درباره کارکردهای مساجد گفت: مساجد میتوانند کارکردهای مختلفی علاوه بر کارکرد دینی برای مردم داشته باشند؛ از جمله کارکردهای اجتماعی مساجد میتوان به خدمات به نیازمندان جامعه، مشورت و کمک روحی به افراد نام برد.
وی تصریح کرد: مساجد علاوه بر کارکردهای دینی کارکردهای جهادی نیز دارند که نمونه آن را در زمان شیوع ویروس کرونا شاهد بودیم. در آن دوران بسیاری از مساجد به صورت خودجوش خدمات ویژه ای را به مردم ارایه میکردند؛ همین طور در حوادث غیر مترقبه نظیر زلزله و سیل که همواره شاهد نقشآفرینی و فعالیتهای مسجدی در راستای حمایت از مردم بودیم.
مدیر آسیا و اقیانوسیه معاونت بین الملل حوزههای علمیه اظهار کرد: مساله دیگر ارتباطات اجتماعی در مساجد است که یکی از مهمترین کارکردهای این اماکن مقدس محسوب میشود؛ اهالی مسجد در این مکان با یکدیگر دیدار می کنند و از حال و احوال و مشکلات یکدیگر باخبر می شوند؛ همچنین در مساجد مباحث سیاسی نیز مطرح می شود که می تواند در زمان انتخابات؛ روشنگرانه و جهتبخش باشد؛ مسجد می تواند در بینش های سیاسی به افراد حاضر در این جلسات کمک کند.
حجت الاسلام امیرخانی درباره دیگر کارکردهای مساجد گفت: مساجد میتوانند آموزش های دینی به اقشار مختلف را در سنین مختلف از کودکان تا بزرگسالان ارایه دهند؛ مساجد میتوانند پناهگاه و محل آرامش مردم باشند و به آنها آرامشهای روحی و روانی را به دور از هرگونه دغدغه دنیوی بدهند؛ خصوصا در شرایط کنونی که مردم با مشکلات مالی بسیاری دست و پنجه نرم می کنند پناه بردن به مساجد می تواند در قلوب حاضران در این مکان مقدس آرامش آفرین باشد.
مسجد محفل گفتوگوی مذهبی
وی درباره دیگر ظرفیتهای مساجد به موضوع گفت و گوی بین مذهبی و تقریب مذاهب اشاره کرد و گفت: چه اشکالی دارد مساجد سنی و شیعی جلسات مشترک علمی و دینی داشته باشند؟ به این معنا که از سخنران و اندیشمندان مذاهب مختلف دعوت کنند و با هم اندیشی و همفکری در مورد یک موضوع مشخص در مسجد صحبت کنند و با تاکید بر اصول مشترک اسلامی همانند توحید، نبوت، قرآن و پیامبر مباحثی را مطرح کنند.
مدیر آسیا و اقیانوسیه معاونت بین الملل حوزههای علمیه از دیگر کارکردهای مساجد به برگزاری مراسم مشترک عبادی، مناسبتهای اسلامی، اقامه جماعت، اقامه نماز جمعه، هفته وحدت، ماه رمضان و اعیاد مشترک بین اهل سنت و شیعیان اشاره کرد و گفت: مثلا در ماه رمضان، امامان جماعت مساجد شیعیان به دیدار امامان جماعت مساجد اهل سنت بروند و افطار را با یکدیگر صرف کنند، این مسئله وحدت و همبستگی را تقویت میکند.
وی تصریح کرد: مراسم مشترکی نظیر افطار ائمه جماعات مساجد شیعیان و اهل سنت در واقع روحیه وحدت و همبستگی بین مسلمانان را بالا می برد؛ این اتفاق در کشورهای جنوب شرق آسیا گاها رخ می دهد؛ مثلا در هندوستان و پاکستان اهل تسنن و علمای اهل شیعه نشست های مشترکی با یکدیگر دارند و برخی مناسبت ها را به صورت مشارکتی با هم برگزار می کنند؛ همچنین فعالیتهای اجتماعی و بشردوستانه به صورت مشترک انجام دهند مثلا مساجد شیعه ما میتوانند به نیازمندان اهل سنت کمک کنند و بالعکس که گروه های جهادی و خیرین می توانند این نقش را ایفا کنند.
حجت الاسلام امیرخانی گفت: برگزاری کلاس های آموزشی یکی دیگر از این موارد مشترک است؛ چه اشکالی دارد شیعیان با فقه اهل سنت، تاریخ مذهبی اهل سنت و … آشنا شوند و بالعکس، بدون اینکه شیعیان بخواهند شیعه سازی کنند یا آنها بخواهند تسنن سازی کنند چرا که ورود به این مباحث منجر به اختلاف میشود ولی اگر صرفا جهت تقویت وحدت و همبستگی و همدلی و هم اندیشی باشد، هیچ اشکالی ندارد؛ همچنین در فضای مجازی نمایش فیلم ها، مستندهای اسلامی و احیای سبک زندگی می تواند جزو کارکردهای مساجد باشد.
مدیر آسیا و و اقیانوسیه معاونت بین الملل حوزههای علمیه درباره اینکه مساجد امروز تا چه اندازه توانستهاند به عنوان مراکز فرهنگی در عرصه دیپلماسی عمومی و تقویت روابط بین ملتهای مسلمان ایفای نقش کنند، گفت: واقعیت این است که نمی توان گفت در این مورد صفر صفر یا صد صد بوده ایم و مساله نسبی بوده است اما متاسفانه درصد بیشتر مساجد به عنوان مراکز فرهنگی – اجتماعی تاکنون در دیپلماسی عمومی و تقویت روابط بین ملت های مسلمان نقش جدی نداشتهاند اما می توانند در مسیر محورهای عنوان شده حرکت کنند؛ چه اشکالی دارد ما مساجد خود را به توریست ها، مقامات فرهنگی و مقامات سیاسی معرفی کنیم؟ ما می توانیم کارکردهای مختلف مساجد شاخص خود را به مسلمانان مهمان در کشور بشناسانیم؛ همچنین هیئتهایی از مساجد اعم از امام جماعت و شورای ائمه جمعه را به کشورهای دیگر اعزام کرده و آنها را با مساجد آن کشورها آشنا کنیم.