چهلودومین سالگرد رحلت حجتالاسلام والمسلمین مفتی جعفر حسین، رهبر ملت جعفریه پاکستان، با حضور گسترده علما، طلاب و مردم، هم در پاکستان و هم در خارج از کشور برگزار شد. زندگی وی نمونهای برجسته از علم، تقوا، شجاعت و سادهزیستی بود و خدمات علمی، دینی و ملی او همچنان بهعنوان چراغ راه نسلهای امروز و فردای امت اسلامی باقی مانده است.
جایگاه تاریخی و ملی
حجتالاسلام والمسلمین مفتی جعفر حسین شخصیتی برجسته است که نام او در حافظه تاریخی ملت شیعه پاکستان برای همیشه باقی خواهد ماند. او با رهبری خردمندانه، روحیه ایثارگرانه، خدمات علمی گسترده و تلاش مستمر در دفاع از حقوق مردم، نقشی بیبدیل در تاریخ این سرزمین ایفا کرده است. ملت شیعه هرگز نمیتواند احسانات و خدمات ارزشمند او را فراموش کند و پاسداشت این میراث بزرگ، تکلیفی مهم و شایسته است.
دوران کودکی و خانواده
این عالم بزرگ در شهر گوجرانواله استان پنجاب پاکستان چشم به جهان گشود. وی فرزند میانهی حکیم چراغالدین بود و در همان شهر مدرسهای دینی به نام جامعه جعفریه تأسیس کرد؛ مرکزی که با هدف پرورش طلاب و تربیت دینی جامعه بنا نهاده شد.
پرورش و تربیت وی زیر نظر عمویشان، حکیم شهابالدین، انجام گرفت؛ شخصیتی که نقش مهمی در آشنایی وی با معارف اهلبیت(ع) و ارزشهای انسانی داشت. از همان کودکی، سیره معصومان علیهمالسلام و آموزههای اسلام ناب محمدی(ص) الهامبخش روحیه سادهزیستی، صبر، فروتنی و خدمت به مردم در وجود وی شد.
تحصیلات و شکوفایی استعداد
از پنجسالگی آموزش قرآن کریم و زبان عربی را آغاز کرد و در هفتسالگی در مباحث حدیث و فقه مهارت یافت. در دوازدهسالگی توانایی علمی وی در حوزههای طب، حدیث، فقه و زبان عربی زبانزد بود.
در سال ۱۹۲۶ میلادی، «میرزا احمد علی» از اهالی لاهور پاکستان، استعداد سرشار وی را شناسایی کرد و او را برای ادامه تحصیل به مدرسه ناظمیه لکهنو هند فرستاد. در آنجا از محضر استادانی بزرگ همچون سید علی نقی، ظهورالحسن و مفتی احمد علی بهرهمند شد و همزمان در فعالیتهای فرهنگی و ادبی «انجمن مقاصدہ» نیز حضور فعال داشت و حتی به عنوان ناظم انجمن انتخاب شد.
هجرت به نجف اشرف و تکامل علمی
در سال ۱۹۳۵ میلادی برای تکمیل تحصیلات عالی راهی حوزه علمیه نجف اشرف شد. به مدت پنج سال نزد استادان بزرگ به ویژه آیتالله سید ابوالحسن اصفهانی به تحصیل علوم دینی پرداخت و در همین سالها با صبر، استقامت و سادهزیستی به الگویی برای طلاب دیگر تبدیل شد.
در نجف اشرف، وی ارتباطات علمی و رفاقتهای عمیقی با شخصیتهای برجستهای همچون حجتالاسلام اظهر حسن زیدی برقرار کرد که ثمرات آن در حیات علمی و اجتماعیشان آشکار بود.
خدمات علمی و آثار ماندگار
حجتالاسلام والمسلمین مفتی جعفر حسین علاوه بر جایگاه فقهی و رهبری، در عرصه ادب و نویسندگی نیز شخصیتی برجسته بود. قلم توانای ایشان و تسلط بر زبان اردو موجب خلق آثار ارزشمندی شد که تا امروز نیز محل مراجعه و استفاده اهل علم و علاقهمندان است.
از جمله مهمترین تألیفات ایشان میتوان به: کتاب سیرت امیرالمؤمنین(ع)،ترجمه و شرح نهجالبلاغه به زبان اردو و نیز ترجمه و شرح صحیفه کاملۀ سجادیه اشاره کرد؛ آثاری که هم در میان علما و هم نزد اهل ذوق و ادب با استقبال و توجه ویژه مواجه شدهاند.
میراث معنوی و اجتماعی
حجتالاسلام والمسلمین مفتی جعفر حسین نه تنها عالمی وارسته و ادیبی توانمند بود، بلکه در میدان رهبری اجتماعی و دفاع از حقوق ملت جعفریه نیز نقشی سرنوشتساز ایفا کرد. آثار و خدمات ایشان همچنان سرمایهای ارزشمند برای جامعه اسلامی است و نسل جوان از سیره و اندیشههای او بهرهمند میشود.
بازگشت به وطن و آغاز خدمات
پس از تکمیل تحصیلات عالی در نجف اشرف، حجتالاسلام والمسلمین مفتی جعفر حسین به وطن بازگشت و دو سال در نوگانواں سادات، ضلع مرادآباد بهعنوان مدرس به تدریس علوم دینی پرداخت. سپس به شهر گوجرانواله مراجعت کرد و فعالیتهای تبلیغی، علمی و اجتماعی خود را در این شهر گسترش داد.
شخصیت وی در نگاه مردم، نمونهای روشن از بےباکی، صراحت لهجه، سختکوشی، سادهزیستی و دیانتداری بود. همگان به یاد دارند که ایشان هرگز به دنبال تشریفات و ظواهر دنیوی نبود؛ سفر با وسایل ساده مانند تانگه، شستن لباسها توسط خودشان، و پرهیز کامل از پروتکل و تجملگرایی از ویژگیهای بارز زندگی روزمره او به شمار میرفت.
حضور در نهادهای ملی و نقش در اتحاد امت
حجتالاسلام والمسلمین مفتی جعفر حسین علاوه بر فعالیتهای حوزوی، در نهادهای رسمی کشور نیز حضوری فعال داشت. وی بهعنوان عضو شورای اسلامی نظریاتی و همچنین شورای مشاورت اسلامی منصوب شدند و در این جایگاهها نقش مهمی در سیاستگذاری دینی و اجتماعی ایفا کرد.
از فعالیتهای برجسته ایشان، مشارکت در تحریک علمای پاکستان (۱۹۵۱م) بود. این حرکت مشترک علمای شیعه و سنی، پایههای اتحاد امت اسلامی را در پاکستان تقویت کرد و تا امروز بهعنوان نقطه عطفی در تاریخ مذهبی کشور شناخته میشود.
رهبری ملت جعفریه در دوره بحران
سال ۱۹۷۹م مقطع مهمی در حیات سیاسی و اجتماعی حجت الاسلام والمسلمین مفتی جعفر حسین بود. در جریان سیاستهای اسلامیزیشن ژنرال ضیاءالحق، نادیده گرفتن فقه جعفریه موجب اعتراض گسترده شیعیان شد. در چنین شرایطی، ایشان با شجاعت در یک کنفرانس مطبوعاتی تاریخی، به دولت هشدار داده و خواستار رعایت حقوق جامعه شیعی شد.
این موضعگیری، سرآغاز یک جنبش ملی برای احقاق حقوق ملت جعفریه بود. حجتالاسلام والمسلمین مفتی جعفر حسینؒ با تشکیل کنوانسیون سراسری شیعیان پاکستان، رهبری این جریان را بهعهده گرفت و توانست موجی از اتحاد و بیداری در میان مردم ایجاد کند.
انتخاب به عنوان رهبر ملت جعفریه
در تاریخ ۱۲ و ۱۳ آوریل ۱۹۷۹م، کنوانسیونی بزرگ در شهر بهکر پاکستان برگزار شد. در این همایش تاریخی، علما، خطبا، جوانان و اقشار مختلف ملت شیعه حضور یافتند و با اجماع کامل، حجتالاسلام والمسلمین مفتی جعفر حسین بهعنوان رهبر ملت جعفریه پاکستان انتخاب گردیدند.
همچنین در همایشی عظیم در ورزشگاه هاکی اسلامآباد، هزاران نفر از سراسر کشور گردهم آمدند و با حمایت از رهبری ایشان، قدرت اجتماعی ملت جعفریه را به نمایش گذاشتند. این فشار مردمی، حکومت را ناگزیر ساخت که در قوانین خود بازنگری کرده و فقه جعفریه را در نظام حقوقی و بهویژه در آییننامه زکات به رسمیت بشناسد.
رحلت و خاکسپاری
پس از سالها مجاهدت علمی، اجتماعی و سیاسی، حجتالاسلام والمسلمین مفتی جعفر حسین در تاریخ ۲۹ اوت ۱۹۸۳ دار فانی را وداع گفت. پیکر مطهر ایشان با حضور گسترده علما، طلاب و دهها هزار نفر از مردم، در فضایی آمیخته با اندوه و احترام، در کربلا گام شاه لاهور به خاک سپرده شد. تشییع جنازه ایشان یکی از بزرگترین اجتماعات مذهبی آن زمان در پاکستان بود.