به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه مستقر در سی‌و دومین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم در مصلای تهران، حجت‌الاسلام و المسلمین رضائی اصفهانی، استاد جامعه المصطفی العالمیه، در نشست علمی اندیشه‌های قرآنی امام خامنه‌ای و راهکارهای توسعه بین‌المللی آن که در بخش بین‌الملل نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم به همت جامعه المصطفی برگزار شد به تشریح اندیشه‌های قرآنی امام خامنه‌ای و راهکارهای توسعه بین‌المللی آن پرداخت.
وی با اشاره به اینکه امام خامنه‌ای در سال ۱۳۱۸ هجری شمسی در مشهد مقدس متولد شده و از محضر بزرگانی چون آیت‌الله سید جواد حسینی خامنه‌ای و آیت‌الله سید هاشم میردامادی نجف آبادی بهره‌مند شده، تأکید کرد که انس با قرآن را از مادرش، بانو خدیجه میردامادی آموخت.
استاد جامعه المصطفی العالمیه همچنین به تأثیرگذار بودن شاگردی‌اش نزد علامه طباطبایی در قم اشاره کرد و گفت: شخصیت امام خامنه‌ای حاصل تعامل سه حوزه مشهد، قم و نجف است که ترکیبی از تعبد نقلی، عقلانیت و ولایت را به همراه دارد.
حجت‌الاسلام و المسلمین رضائی اصفهانی با بیان مراحل مختلف تفسیر قرآن توسط امام خامنه‌ای، از دوره‌های تفسیر عمومی تا تخصصی و تفسیر موضوعی صحبت کرد و به روش‌های تفسیری ایشان که شامل تفسیر قرآن به قرآن، تفسیر روایی، عقلی، علمی و اشاری می‌شود، پرداخته و بر تأکید ایشان بر روش تفسیر جامع اجتهادی و نفی تفسیر به رأی تأکید کرد.
وی همچنین با اشاره به گرایش‌های تفسیری امام، از تفسیر تربیتی، اجتماعی و سیاسی یاد کرده و مبانی تفسیری ایشان را شامل اعجاز و تحریف ناپذیری قرآن، توجه به شأن نزول آیات و منع تفسیر به رأی عنوان کرد.
در ادامه، حجت الاسلام و المسلمین رضائی اصفهانی به راهکارهای ترویج و توسعه اندیشه‌های قرآنی امام خامنه‌ای در سطح بین‌المللی اشاره کرد که شامل معرفی روش‌ها و قواعد تفسیر، ترجمه آثار، برگزاری اجلاس‌های قرآنی در کشورهای مختلف و طراحی دوره‌های دانشگاهی در این زمینه است.
بررسی سبک‌های تصمیم‌گیری از منظر قرآن کریم
در ادامه نشست دکتر علی آقا صفری، قرآن‌پژوه افغانستانی، پژوهش خود را با عنوان سبک‌های تصمیم‌گیری از منظر قرآن کریم (با تأکید بر اندیشه امام خامنه‌ای)” ارائه کرد.
دکتر صفری در این پژوهش به بررسی اصول اساسی تصمیم‌گیری در آموزه‌های اسلامی و تمرکز بر واژه عزم” پرداخت و نشان داد که تصمیم‌گیری، به عنوان یک عنصر کلیدی در مدیریت، چگونه در آموزه‌های قرآنی تبیین می‌شود.
وی با استفاده از روش‌های توصیفی-تحلیلی و با استناد به آیات قرآن و بیانات امام خامنه‌ای، هفت سبک اصلی تصمیم‌گیری اسلامی را شناسایی کرد:
قاطعانه-جهادی: مبتنی بر عزم راسخ و اجرای فوری تصمیمات در شرایط بحرانی.
عقلانی: ترکیب عقلانیت ابزاری با هدایت الهی و واقع‌بینی.
شهودی: تکیه بر الهام و بصیرت.
مسئولانه: تأکید بر پاسخگویی در قبال پیامدهای تصمیمات.
حکیمانه: ادغام دانش، تجربه و بینش.
مشورتی: تأکید بر مشورت به عنوان ابزاری برای رشد فکری و جلوگیری از استبداد.
متوکلانه: تکیه بر خداوند.
وی خاطرنشان کرد: این سبک‌ها ریشه در یک جهان‌بینی توحیدی دارند و با توجه به الزامات محیطی و زمانی، به کار گرفته می‌شوند.
دکتر صفری افزود: مدیریت اسلامی، با ادغام عقلانیت، مشورت، توکل و مسئولیت‌پذیری، یک مدل جامع برای تصمیم‌گیری در سطوح فردی و سازمانی ارائه می‌دهد و این پژوهش با بهره‌گیری از روش استنطاق” شهید صدر، داده‌ها را از طریق تحلیل آیات قرآنی مرتبط با تصمیم‌گیری و استخراج مؤلفه‌های کلیدی از بیانات امام خامنه‌ای جمع‌آوری کرده است.
دکتر صفری همچنین به تفاوت اصلی این سبک‌ها با مدل‌های غربی اشاره کرد و گفت: آن‌ها به ابعاد مادی و معنوی، مانند توکل و مسئولیت در پیشگاه خداوند توجه دارند.”
در پایان، دکتر صفری اظهار داشت : قرآن با ارائه سبک‌های متنوع تصمیم‌گیری، یک مدل پویا و انعطاف‌پذیر برای مدیران مسلمان ترسیم می‌کند و اندیشه امام خامنه‌ای، به عنوان یک مفسر معاصر، راه‌حلی عملی برای چالش‌های مدیریت در عصر حاضر ارائه می‌دهد. و پیشنهاد کرد که تحقیقات آینده می‌تواند بر طراحی مدل‌های کمی مبتنی بر این سبک‌ها در سازمان‌های اسلامی متمرکز شود.
بررسی کمیت تلاوت قرآن از منظر قرآنی و حدیثی
در ادامه نشست علمی اندیشه‌های قرآنی امام خامنه‌ای و راهکارهای امتداد بین‌المللی آن، دکتر سید مجتبی رضوی، قرآن‌پژوه هندوستانی، به بررسی مسئله کمیت تلاوت قرآن از منظر قرآنی و حدیثی پرداخت. و با استناد به آیات قرآن که بر تلاوت این کتاب انسان‌ساز تأکید دارند، اشاره کرد و تأکید کرد که مفسران قرآن در طول تاریخ درباره میزان قرائت قرآن مطالبی را بیان کرده‌اند.
دکتر رضوی اظهار داشت: علاوه بر آیات، احادیث متعددی در منابع فریقین وجود دارد که به صراحت یا ضمنی به کمیت تلاوت قرآن اشاره دارد.
وی به وجود کتاب‌های متعددی با عناوین فضل القرآن و فضائل القرآن در جوامع حدیثی اشاره کرد و توضیح داد: برخی از این کتاب‌ها، مانند کتاب فضل القرآن در اصول کافی، به موضوع کمیت تلاوت قرآن پرداخته‌اند. همچنین به آثار سه نفر دیگر از قرن سوم هجری در این حوزه اشاره کرد.
وی همچنین به تحولاتی که در دوران معاصر در تألیف کتاب‌های مرتبط با احکام و آداب تلاوت قرآن صورت گرفته، پرداخت و تصریح کرد: هرچند برخی از این آثار به کمیت تلاوت قرآن مرتبط‌اند، بویژه کتاب برنامه تلاوت روزانه قرآن نوشته محمد علی کریمی نیا، نیاز به یک واکاوی اساسی‌تر و منسجم‌تر در این زمینه احساس می‌شود.
دکتر رضوی همچنین به مفهوم‌شناسی کمیت و واژه‌شناسی آن پرداخت و توضیح داد : کمیت به معنای مقدار و اندازه بوده و در ادبیات فارسی غالباً در مقابل کیفیت به کار می‌رود. وی تشریح کرد که کمیت به آنچه قابل شمارش است اشاره دارد و در این معنا، برخی واژه‌شناسان آن را اندازه و مقدار بیان کرده‌اند.
در نهایت، دکتر رضوی بر ضرورت گسترش تحقیقات در زمینه کمیت تلاوت قرآن تأکید کرد و گفت: باید به توسعه متون و مقالاتی پرداخته شود که به‌طور خاص به این مسئله می‌پردازد تا شناخته‌شده‌تر شود. این نکته می‌تواند به ترویج و تسهیل تلاوت قرآن در میان مسلمانان کمک کند.
بررسی افول استکبار جهانی در اندیشه قرآنی امام خامنه‌ای: تبیین مفاهیم و نقش امت اسلامی از زبان دکتر عبدالقادر صلااتی
در ادامه دکتر عبدالقادر صلاتی، قرآن‌پژوه نیجریه‌ای، در ادامه نشست علمی ، موضوع مبانی قرآن بر افول استکبار جهانی در اندیشه قرآنی امام خامنه‌ای را بررسی کرد. و در این پژوهش به تبیین ساختار مفهومی و قرآنی موضوع افول استکبار پرداخت و بر اهمیت آموزه‌های اسلامی در این زمینه تأکید کرد.
دکتر صلاتی با بیان اینکه افول استکبار جهانی یکی از مباحث اساسی در اندیشه امام خامنه‌ای است، اشاره کرد که این مفهوم ریشه در آموزه‌های قرآنی دارد. قرآن کریم به معرفی مستکبران به عنوان گروهی سرکش، ظالم و حقیقت‌گریز پرداخته و سنت الهی را بر زوال و نابودی آنان استوار می‌سازد. امام خامنه‌ای نیز با استناد به مبانی قرآنی، افول استکبار را یک سنت قطعی الهی می‌دانند و آن را در بستر ایمان، مقاومت، جهاد، روشنگری و وحدت امت اسلامی تبیین می‌کنند.
وی به تعریف این اصطلاح در فرهنگ‌های لغت انگلیسی و بیان آیت‌الله خامنه‌ای اشاره کرد و گفت: استکبار به قدرت‌هایی اطلاق می‌شود که با سلطه‌جویی ملت‌ها را مورد بهره‌کشی قرار می‌دهند.
دکتر صلاتی تأکید کرد: واژه «استکبار» در قرآن به حالتی اطلاق می‌شود که فرد یا گروهی با تکبر و سرکشی، حق را نپذیرد و خود را برتر از دیگران بداند. مستکبران معمولاً با حقیقت مخالفت کرده و از اطاعت خداوند سرباز می‌زنند. کلمه استکبار و مشتقات آن مانند مستکبرین و کبر، بیش از ۴۰ بار در قرآن به کار رفته‌اند.
وی به ویژگی‌های مستکبران در قرآن اشاره کرد؛ مانند سرکشی، ظلم، و نپذیرفتن حقیقت. او همچنین به این نکته پرداخت که مستکبران به دلیل رفتارهای خود، در نهایت در مسیر افول و نابودی قرار می‌گیرند.
دکتر صلاتی در ادامه به بررسی عوامل قرآنی مؤثر در افول استکبار پرداخت و نقش امت اسلامی در تسریع این روند را تحلیل کرد. و با تأکید بر اینکه افول استکبار جهانی یک فرآیند حتمی و اجتناب‌ناپذیر است، افزود: امت اسلامی با عمل به آموزه‌های قرآنی می‌تواند این روند را سرعت بخشد.
در نهایت، دکتر صلاتی بر لزوم عمل به آموزه‌های قرآنی به عنوان یک راهکار برای مبارزه با استکبار تأکید کرد و خاطرنشان ساخت: با وحدت و مقاومت، ملت‌های مسلمان می‌توانند در مسیر تحقق افول استکبار جهانی گام بردارند. این موضوع، به عنوان یک هدف بلندمدت برای امت اسلامی باید مورد توجه قرار گیرد و مبنای فعالیت‌های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی مسلمانان باشد.
