انتشار بیانیهای فوری از دکتر محمد گورمز، رئیس پیشین سازمان دیانت ترکیه، درباره توهین به نمادها و شعائر اسلامی در سرزمین حرمین شریفین در جشنواره ریاض، طوفانی از گفتوگوها را به پا کرد. در این میان، این پرسش به طور جدی مطرح شده که چرا الأزهر بهعنوان بزرگترین نهاد دینی جهان اسلام بیانیهای صادر نکرد تا حقیقت ماجرا در جشنواره ریاض روشن شود؟
در بیانیه این مقام دینی ترکیه چنین آمده است:
«بسم الله و الحمد لله و الصلاة والسلام علی رسول الله، و علی آله وصحبه ومن والاه..
﴿ذَلِک وَمَن یُعَظِّم شَعَائِرَ اللَّهِ فَإِنَّها مِن تَقوی القُلُوبِ﴾
اما بعد..
آنچه در موسم ریاض امسال اتفاق افتاده است، ما را به شدت متأثر و نگران کرده است، بهویژه استفاده از یک ماکت از مقدسترین مقدسات ما، کعبه شریفه، بهعنوان صحنهای برای بازیگران و دکورهایی که رقصندگان و مدلهای برهنه دور آن میچرخند. این صحنه اگر در هر یک از کشورهای جهان رخ میداد، جهان اسلام بهمثابه یک انسان واحد واکنش نشان میداد تا از وقوع آن جلوگیری کند. پس چگونه چنین اتفاقی در دیار حرمین شریفین و در سرزمینی که پیامبر بزرگوار و صحابه بزرگوار در آن زیستهاند، رخ داده است؟»
گورمز افزود که کعبه خانه خداست و متعلق به هیچ خاندان، کشور، قبیله یا گروهی نیست. دفاع از آن و حفظ حرمت آن وظیفهای بر دوش هر مسلمان است و این وظیفه برای علمای دین بهویژه بیشتر است زیرا آنها وارثان پیامبرانند. جای تأسف و ناراحتی است که علمای بلاد حرمین در برابر این تجاوز آشکار به حرمتها سکوت کردهاند، در حالی که آنها همواره حتی ساخت مدلهایی از کعبه برای آموزش حج و عمره به کودکان را جایز نمیدانند.
وی همچنین گفت که استفاده از مجسمههایی از کعبه برای سرگرمی یا تفریح افراد ناباب و مفسدان فی الارض، موضوعی است که عقل آن را نمیتواند درک کند و منطقی نیست. این امر حتی بر گردن گناهکاران و فاسقان مسلمان سنگین است و هر مسلمان باید کعبه را خط قرمز بداند که هیچکس حق ندارد به آن آسیب بزند.
وی از رسانهها و توجیهاتی که در مورد این موضوع مطرح میشود انتقاد کرد و آنها را به دو دسته تقسیم کرد: یا نویسندگان این توجیهات جایگاه کعبه را در قلب مسلمانان نمیدانند که این یک فاجعه است، یا از آن آگاهند و با هدف خاصی این کار را انجام میدهند که این هم فاجعهای بزرگتر است.
این بیانیه، به گفته گورمز، نه برای دشمنی یا بدنام کردن سرزمین حرمین شریفین و مردم آن، بلکه بهعنوان نصیحتی از سوی افرادی که عشق به حرمین شریفین دارند، بوده است. وی همچنین از عقلای سرزمین حرمین خواست تا در این زمانهای سخت که مسلمانان در آن هستند، اجازه ندهند چنین جنایتی در سرزمینی که خداوند آن را با وحی شریف و پیامبر بزرگوارش شرافت داده، رخ دهد.
وی در پایان آورد که مسلمانان در سراسر جهان نمیپذیرند که مقدساتشان مورد توهین قرار گیرد و بر علمای بلاد حرمین و مسئولان آن است که در برابر این منکر بایستند، چرا که آنها در روز قیامت مسئولند.
عبد الناصر سلامه، رئیس پیشین سردبیر روزنامه الاهرام، نیز گفت که وقتی موضوع بهحدی میرسد که یک ماکت مشابه کعبه برای رقص مدلها در جشنواره ریاض به نمایش گذاشته میشود، باید جلوی آن گرفته شود و حداقل صدای الأزهر شنیده شود.
برخی سکوت الأزهر را توجیه کردند و گفتند که این نهاد نمیخواهد بحرانهایی با عربستان سعودی ایجاد کند، ولی بسیاری این را غیرقابل قبول و تسلیم در برابر حدود الهی دانستند.
از سوی دیگر، دکتر هانی سلیمان، نویسنده و اندیشمند، اظهار داشت که ماکتی که گفته میشد در نمایش مد ایلی صعب در ریاض وجود داشته، در واقع در این نمایش نبوده است و عکسها مربوط به نمایش مد در نیویورک در سال 2023 است. وی همچنین توضیح داد که تصاویر شیاطینی که در اطراف ماکت قرار داده شدهاند، یک ترفند فتوشاپ است.[1]
ملاحظه: درباره گفته هانی سلیمان این توضیح لازم است که در کنار داستان پرحاشیه دوره پنجم موسم الریاض، هر چند خبری جعلی مانند رفتن جنیفر لوپز بر فراز نماد کعبه برساخته شد، اما انتقادها از اهانت به خانه کعبه بهجا و ناظر به اجرای ترانه «Rotate» توسط دو رپر به نامهای Becky G و Burna Boy در مراسم افتتاحیه «موسم الریاض ۲۰۲۴» بود. نماد کعبه در این اجرا به وضوح دیده میشود. «بکی جی» در افتتاحیه این جشنواره و هنگام اجرا از نماد مکعبی استفاده کرد که نهتنها تمام مشخصات آن با کعبه همخوان بود بلکه از نمادهای ۹۹۹ و ۶۶۶ که معانی خاصی هم دارند در اجرای خود استفاده کرده است.
[1] raialyoum.com/لماذا-جاء-رد-الفعل-على-مشاهد-مهرجان-ال