روزنامه «نیویورک تایمز» به نقل از نخستوزیر آلبانی «ادی راما» گزارش داد که کشور آلبانی قصد دارد بخشی از خاک خود را برای تشکیل یک کشور مستقل به فرقهی صوفی «بکتاشیه» اعطا کند. کشوری که بنا بر ادعای خود در پایتخت آلبانی «تیرانا» و بر اساس ارزشهای تسامح و همزیستی مسالمتآمیز ایجاد خواهد شد. این کشور در زمینی به مساحت ۲۷ هکتار با حاکمیتی مشابه حاکمیت واتیکان، دارای گذرنامه و مرز مستقل خواهد بود و تحت رهبری روحانی بکتاشی «ادموند براهیماج» که به «بابا موندی» معروف است، اداره خواهد گردید. مرزهای این کشور از پیش تعیین و ساختمانهای اداری لازم برای پروژه اختصاص یافته است.
اعلام این خبر پس از بازگشت نخستوزیر آلبانی از ایالات متحده صورت گرفت که نشاندهنده مغز متفکر این پروژهی مسموم و شوم است. به نظر نمیرسد این تصمیم بر اساس خواست مردم آلبانی یا پیروان فرقه بکتاشیه صورت گرفته شده باشد. از این رو، این احتمال وجود دارد که اجرای آن زمینه ساز ایجاد برخی تنشها و تهدیدات امنیتی در منطقهی بالکان و حتی جهان اسلام خواهد شد. در اینجا به برخی از این تهدیدات اشاره خواهیم کرد:
ایجاد یک خلافت اسلامی در اروپا
ممکن است این اقدام مقدمهای برای ایجاد یک خلافت اسلامی در اروپا باشد. برخی ممکن است بپرسند چگونه امکان دارد فردی که پیروی فرقه بکتاشیه است خلیفهی مسلمانان شود؟ افزون بر آنکه، آلبانی کشوری کوچک با جمعیتی حدود ۳ میلیون نفر است و پیروان بکتاشی حدود ۱۰% از جمعیت این کشور را تشکیل میدهند. اما در پاسخ باید بیان کرد که در آینده ممکن است رهبری این کشور نوپای بکتاشی به رهبرانی از اهل سنت در مصر و یا عربستان منتقل شود و یا آن که شاهد دگرگونی در نگرش دینی این فرقه باشیم به گونهای که این کشور زیر مجموعهی دیگر گروههای اهل سنت شود.
تأثیر بر امنیت کشورهای منطقهی بالکان
پیروان فرقهی بکتاشی در کشورهای بالکان مانند یونان، بلغارستان، مجارستان، کوزوو، مونتهنگرو و رومانی زندگی میکنند و این ممکن است منجر به بیثباتی سیاسی و نظامی در منطقه بالکان شود چرا که ابرقدرتها از وابستگی و ضعف این دولت نوپا برای تامین منافع خود بهره برداری میکنند.
کشور بکتاشیه که توسط آمریکا حمایت میشود میتواند پارامترهای اساسی درزمین بازی آلبانی را دگرگون کند وسبب بیثباتی و ناامنی آن به ویژه از نظر بافت جمعیتی و فرهنگی شود.
برخی مسلمانان در اروپا و ترکیه فرقه بکتاشی و علوی را از مذاهب اسلامی به شمار نمیآورند. از این رو، برپایی دولت بکتاشی ممکن است به تشدید اختلافات در جامعهی اسلامی منجر شود.
دو فرقهی بکتاشیه و علویه در ترکیه از حامیان جنگ استقلال ترکیه علیه یونان و تشکیل دولت لائیک در این کشور اسلامی بودهاند. پیروان علویه به آتاتورک احترام میگذارند و تصویر او را بر دیوار معابد خود آویزان میکنند. اما بکتاشیان در آلبانی چنین احترامی را برای آتاتورک قائل نیستند، چرا که در برههای به دستور این شخصیت سیاسی معابد بکتاشیه در سراسر ترکیه تعطیل شد. رهبری این دولت جدید میتواند خشم عمومی بکتاشیان را علیه دولت سکولار کنونی ترکیه برانگیزد.
تشکیل مرکزیت دینی به دور از جامعهی هدف
فرقهی بکتاشیه که توسط «حاج بکتاش ولیّ» بنیان گردیده است در آناتولی و آلبانی نیز گسترش یافته است. با این حال، اکثر پیروان آن در ترکیه زندگی میکنند. تأسیس یک کشور برای این فرقه در مکانی غیر از ترکیه نشانهای امید بخش نیست. توصیه میشود که دولت ترکیه با بها دادن به سازمانهای دولتی مرتبط با دو فرقه علویه وبکتاشیه تلاش کند با از حذف تبعیض دینی در جامعهی ترکیه، راه را بر تفرقهافکنان ببندد.
چنین ادعا میکنند که تعالیم فرقه بکتاشیه بر اساس انتشار ارزشهای اخلاقی، برقراری عدالت و پایهریزی یک زندگی کریمانه برای پیروان خود است و هیچگونه کلامی از تأسیس دولت یا فقه حکومتی بیان نمیکنند. از این رو، هیچ توجیه دینی بر اساس اعتقادات بکتاشیه برای این پروژه آمریکایی وجود ندارد.
کشورهای مدرن در اروپا اصل تکثرگرایی و سکولاریسم را پذیرفتهاند و دم از حاکمیت قانون میزنند، اما این دولت که بر اساس تعالیم بکتاشیه تاسیس میشود در نهایت به یک دولت تئوکراتیک تبدیل خواهد شد. با این همه میتوان گفت که ایجاد کشور بکتاشیه برای مردم آلبانی، کشورهای بالکان، جامعهی بکتاشی و جهان اسلام سودی نخواهد داشت. این گزاره بر اساس تجربیات تاریخی، سیاسی و مذهبی قابل اثبات است. در این میان، قدرتهای امپریالیستی مانند ایالات متحده و پیروانش از این فرصت برای دستیابی به منافع ملی خود بهرهبرداری خواهند کرد.[1]
[1] unitedworldint.com/35897-a-bektashi-state-in-albania-a-new-us-project-in-the-balkans