هشتمین کنگره رهبران ادیان جهانی و سنتی در تاریخ ۱۷ و ۱۸ سپتامبر ۲۰۲۵ در آستانه قزاقستان برگزار شد. در این کنگره ۱۰۰ هیئت از ۶۰ کشور، از جمله رهبران روحانی اسلام، مسیحیت، بودیسم، یهودیت، تائوئیسم، زرتشتی و شینتوئیسم شرکت کردند. برای آشنایی بیشتر مخاطبان فارسی با برخی اهداف و زوایای این کنگره مهم، مصاحبه خبرگزاری رسمی دولتی قزاقستان، پایگاه «قزینفورم» (Kazinform)، با مارک لوین، نایبرئیس اجرایی و مدیرعامل «ائتلاف ملی حمایت از یهودیان اوراسیا» (NCSEJ) را در ادامه ترجمه کردهایم.
ناگفته نماند که سازمان «ائتلاف ملی حمایت از یهودیان اوراسیا» (NCSEJ)، هرچند در ظاهر بر حمایت از جوامع یهودی در کشورهای شوروی سابق تمرکز دارد، اما به عنوان بخشی از جریان اصلی سازمانهای یهودی آمریکا، روابطی قوی و همسو با اسرائیل داشته و در چارچوبی کاملاً صهیونیستی فعالیت میکند. این همسویی از طریق اهداف مشترکی مانند مبارزه با یهودستیزی و همکاری با نهادهای اسرائیلی نمایان میشود. بنابراین، اگرچه فعالیتهای روزمره این سازمان مستقیماً معطوف به سیاستهای اسرائیل نیست، اما وجود یک اسرائیل قدرتمند و مشروع را برای امنیت تمام یهودیان جهان، از جمله جوامعی که به آنها خدمت میکند، حیاتی میداند و رابطهاش با اسرائیل بر پایه یک مشارکت عمیق ایدئولوژیک و راهبردی است.
مارک لوین، نایبرئیس اجرایی و مدیرعامل «ائتلاف ملی حمایت از یهودیان اوراسیا» (NCSEJ)، در مصاحبه با خبرنگار خبرگزاری قزینفورم، انتظارات خود را از هشتمین کنگره رهبران ادیان جهانی و سنتی که در تاریخ ۱۷ و ۱۸ سپتامبر ۲۰۲۵ در آستانه برگزار میشود، به اشتراک گذاشت.
لطفاً بفرمایید از اجلاس آتی رهبران ادیان جهان در قزاقستان چه انتظاری دارید؟
من این افتخار را داشتهام که تقریباً در تمام کنگرههای رهبران ادیان جهان از اولین دوره آن در اوایل دهه ۲۰۰۰ شرکت کنم. این هر سه سال یک بار، تجربهای فوقالعاده بوده است، زیرا مکانهای بسیار کمی وجود دارد که رهبران واقعی ادیان مختلف جهان گرد هم آیند تا درباره مهمترین مسائل روز و چگونگی همزیستی با یکدیگر گفتگو کنند.
من به وضوح به یاد دارم که شش سال پیش در یک پنل در کنار دو رهبر دینی از عربستان سعودی نشسته بودم. چنین لحظهای در هیچ مجمع دیگری جز این کنگره – و احتمالاً در هیچ کشوری جز قزاقستان – رخ نمیداد. بنابراین، انتظارات من همیشه بالاست و همواره برآورده شده است.
ممکن است درباره سفر هیئت خود به آستانه و اهداف یا مأموریتهایتان بگویید؟
تعدادی از رهبران جامعه یهودیان آمریکا حضور خواهند داشت. ما به دلایل بسیاری به اینجا میآییم، بهویژه به این دلیل که فرصتی برای دیدار با همتایانمان از سراسر جهان است. ما با رهبران مسلمان، هندو و مسیحی دیدار میکنیم و نماینده جامعه یهودیان آمریکا هستیم، اما رهبران یهودی دیگری نیز حضور دارند. ما انتظار داریم علاوه بر دیگران، دو خاخام اعظم اسرائیل نیز در این کنگره شرکت کنند، از جمله خاخام اعظم قزاقستان که او را یک دوست شخصی بسیار نزدیک میدانم.
نقش قزاقستان در گفتگوی بین ادیان را چگونه ارزیابی میکنید؟
قزاقستان به لطف رهبری رؤسای جمهور خود و موقعیت جغرافیایی کشور، نقشی منحصربهفرد برای خود ایجاد کرده است. این کشور در چهارراه قدرتهای بزرگ و دیگر دولتهای چالشبرانگیز قرار دارد و من همیشه معتقد بودهام که قزاقستان خود را در حال ایجاد پل میان اسلام و ادیان دیگر میبیند. قزاقستان، به عنوان یک کشور عمدتاً سکولار که همچنان از اعمال مذهبی حمایت میکند، کاملاً بینظیر است. این کشور در را برای ترویج تکثرگرایی دینی و مدارا باز کرده است؛ ارزشهایی که امروز بخش بزرگی از جهان به آنها نیاز دارد.
ممکن است برخی از خاطرات مورد علاقه خود از قزاقستان را با ما در میان بگذارید؟
من فقط آرزو میکنم که قزاقستان کمی به ایالات متحده نزدیکتر بود، زیرا واقعاً از سفر و بازدید از آن لذت میبرم. ماندگارترین تأثیر من، مردم قزاقستان هستند. در هر کجای این کشور که سفر کردهام – و از مکانهای زیادی بازدید کردهام – مردم مهماننواز، صمیمی و دوستانه بودهاند.
اگرچه قزاقستان جامعه یهودی بزرگی ندارد، اما جمعیت یهودی کاملاً در جامعه قزاقستان ادغام شده است، که این امر برای آن بخش از جهان بسیار نادر است.
همچنین بیانصافی است اگر به غذاهای فوقالعادهای که چه با دوستان و چه با همکاران خوردهام، اشاره نکنم. قزاقستان کشوری زیبا با مناظر بسیار متنوع برای کاوش است. من به بلندترین ارتفاعات آن رفتهام، زیبایی حومه شهر را تحسین کردهام و ظرافت و پیچیدگی آلماتی و آستانه را تجربه کردهام.
این کنفرانس رهبران دینی جهان را گرد هم میآورد. آیا پیامی برای آنها پیش از کنگره دارید؟
امید من این است که با پیام متحدی در حمایت از تکثرگرایی دینی، مدارا و درک متقابل از این کنگره خارج شویم. این اتفاق در تمام کنگرههای قبلی رخ داده و هر بار شگفتانگیز است. تلاقی این همه ادیان مختلف، شرایط را برای گفتگوی واقعی فراهم میکند.
امید دیگر من این است که این گفتگو، همکاری و درک متقابل را میان ادیان مختلفی که در کنگره حضور دارند، گسترش دهد.
میخواهم درباره متمم جکسون-ونیک بپرسم. این قانون مدتها پیش برای حمایت از مهاجرت یهودیان تصویب شد. چرا هنوز لغو نشده است؟
سازمان NCSEJ مدتهاست که رسماً از خروج قزاقستان از شمول متمم جکسون-ونیک حمایت کرده است. ما با دولت خودمان، دولت قزاقستان و رهبران تجاری، اجتماعی و دینی همکاری نزدیک داشتهایم تا این قانون را به پیش ببریم.
من معتقد نیستم که این تأخیر به دلیل نگرش منفی نسبت به قزاقستان در کنگره آمریکا باشد. بلکه بیشتر به خود فرآیند قانونگذاری مربوط میشود. بدون اینکه خیلی فنی صحبت کنم، موضوع بر سر پیدا کردن لایحه مناسبی است که بتوان این اصلاحیه را به آن ضمیمه کرد تا سرانجام تصویب شود.
این کار مدتهاست به تأخیر افتاده است – قزاقستان بیش از حد الزامات را برآورده کرده است – و ما به تلاش برای خروج این کشور از شمول این متمم ادامه خواهیم داد. امیدوارم که شاید امسال بالاخره این اتفاق بیفتد.
ممکن است درباره زیارت یهودیان در قزاقستان بگویید؟
قزاقستان میزبان میراث یکی از بزرگترین رهبران روحانی «خاباد» است و بسیاری از یهودیان در سراسر جهان به طور منظم به آنجا سفر زیارتی میکنند. تعداد بیشتری از یهودیان آمریکایی و دیگران در حال آمدن به قزاقستان هستند، باز هم به این دلیل که کشوری بسیار گرم و مهماننواز است.
وقتی من به آنجا سفر میکنم، همیشه با خاخام اعظم قزاقستان، یشایا کوهن، دیدار میکنم و میبینم که این جامعه کوچک چقدر قوی است. فعالیتهای زیادی در زندگی دینی، فرهنگی و آموزشی در جریان است – چه در آستانه، آلماتی یا شهرهای دیگر فراتر از این دو مرکز بزرگ.
این یک تجربه واقعاً منحصربهفرد است که ببینیم جامعه یهودی قزاقستان چقدر خوب در جامعه گستردهتر کشور ادغام شده است – بهویژه با توجه به مشکلاتی که بسیاری از جوامع یهودی در سراسر جهان با افزایش یهودستیزی با آن روبرو هستند. این وضعیت در قزاقستان وجود ندارد.
فکر میکنم، چه یهودیان آمریکایی و چه دیگران، همه ما در آنجا احساس امنیت و خوشامدگویی میکنیم.[1]
[1] qazinform.com/news/high-expectations-from-the-viii-congress-of-leaders-of-world-and-traditional-religions-in-astana-mark-levin-cc5f1c
