علی ارباش، رئیس سازمان امور دینی ترکیه (دیانت)، اعلام کرد که مسلمانانی که همچنان از محصولات اسرائیلی یا کالاهای شرکتهای حامی اسرائیل استفاده میکنند، باید در ایمان خود تردید کنند. او تأکید کرد که وارد کردن این محصولات به خانه میتواند هویت دینی فرد را تضعیف کند.
ارباش در سخنرانی خود پس از نماز در مسجد ملت آنکارا در ۵ مارس گفت: «برادران و خواهران مظلوم ما در غزه و سراسر جهان رنج میکشند. مسجد الاقصی در این ماه مبارک رمضان تنها مانده است. بیایید دعا کنیم که خداوند هرچه زودتر آزادی را به مسجد الاقصی بازگرداند. اما این تنها با تلاش مؤمنان محقق خواهد شد. اگر ما مسلمانان تلاش کنیم، جمعیت ما در جهان به ۲ میلیارد نفر میرسد. اگر ۲ میلیارد مسلمان متحد شوند، آزادی برای مسجد الاقصی، غزه و فلسطینیان محقق خواهد شد. این پیامی است که باید به سراسر جهان برسانیم. ما باید تمام تلاش خود را برای اتحاد مسلمانان انجام دهیم.»
او در ادامه بر لزوم پایبندی سختگیرانه به تحریم محصولات مرتبط با اسرائیل تأکید کرد و افزود: «اگر مسلمانی از کسانی که از ظالمان حمایت میکنند، پشتیبانی کند، اگر از تحریم پیروی نکند و همچنان محصولات تحریمشده را به خانه خود بیاورد، باید در ایمان خود شک کند.»[1]
ملاحظه: ترکیه و اسرائیل با وجود تنشهای سیاسی، همکاریهای تجاری گستردهای دارند که نشاندهنده روابط اقتصادی مستحکم بین دو کشور است. حجم تبادلات تجاری میان آنکارا و تلآویو در سالهای اخیر به میلیاردها دلار رسیده و شامل صادرات و واردات در بخشهای مختلفی مانند صنایع پتروشیمی، کشاورزی، فناوری و زیرساختهای انرژی است. این روابط اقتصادی حتی در دورههایی که روابط دیپلماتیک دچار چالش شده، ادامه داشته و رشد یافته است. از سوی دیگر، این همکاریهای تجاری در برخی محافل داخلی ترکیه مورد انتقاد قرار گرفته، بهویژه در زمانی که مقامات ترکیه بر لزوم حمایت از فلسطین تأکید میکنند. این تضاد میان مواضع سیاسی و واقعیتهای اقتصادی، پرسشهایی را درباره اولویتهای سیاست خارجی ترکیه و میزان تأثیرگذاری شعارهای ضد اسرائیلی بر روابط تجاری این کشور ایجاد کرده است.
[1] nordicmonitor.com/2025/03/turkeys-top-imam-assets-muslims-who-use-israeli-products-should-question-their-faith/