سلسله نشست های اربعین 1404با موضوع: زیارت اربعین تجلی انسجام امت اسلامی

این روزها شاهد برگزاری باشکوه زیارت اربعین در کربلای معلا هستیم؛ همایشی که ملت‌های گوناگون اسلامی را از دور و نزدیک گرد هم می‌آورد و صحنه‌هایی ماندگار در تاریخ رقم می‌زند. این گردهمایی بزرگ از ابعاد مختلفی نیازمند تحلیل و بررسی است: بعد مذهبی و اعتقادی، بعد تاریخی، بعد معرفتی، بعد فرهنگی، بعد اجتماعی و سیاسی، و همچنین آثار و اهدافی که بر این رویداد بزرگ مترتب است.

به نظر می‌رسد یکی از ابعاد قابل توجه این حرکت بی‌نظیر، که موضوع این نشست را به خود اختصاص داده، نقش آن در همگرایی میان ملت‌های مسلمان است. لازم است اشاره کنم که هر چه یک واقعه مذهبی اهمیت و تأثیرگذاری بیشتری پیدا می‌کند، دشمنان نیز بیکار نمی‌نشینند و برای آسیب زدن به آن تلاش می‌کنند؛ به‌ویژه زمانی که یک همایش یا رویداد مذهبی به یک نماد تبدیل می‌شود.

عظمت این رویداد در رسانه‌های خبری دنیا تا چه اندازه بازتاب دارد؟ نه تنها آن را کمرنگ نشان می‌دهند، بلکه گاهی با تبلیغات مسموم تلاش می‌کنند تا این همایش بزرگ را تضعیف کنند. البته این مسئله منحصر به زمان ما نیست؛ پیش از این نیز دشمنان اسلام می‌کوشیدند تا زیارت سیدالشهدا را به سخره بگیرند.

این عیب‌جویی‌ها علل گوناگونی دارد که نیازمند ژرف‌اندیشی و پژوهشی عمیق است. من در این فرصت کوتاه، تنها به یک بعد اشاره می‌کنم: بعد اقتدار و انسجام اسلامی که در این همایش بزرگ به وضوح نمایان است. اربعین حسینی نه تنها یک نماد شیعی، بلکه حماسه‌ای از انسجام، اقتدار و همدلی اسلامی است که دل‌های مسلمانان را به هم پیوند می‌زند. همانطور که اشاره کردم، با توجه به گزارش‌های منابع غیرشیعی از زیارت حسینی، ظرفیت تقریبی بزرگی برای مسلمانان و مذاهب اسلامی وجود دارد. باور به زیارت و حضور در همایش اربعین، مسلمانان را با هر گرایش مذهبی، چه شیعه و چه سنی، به یکدیگر نزدیک می‌کند و می‌تواند نزاع‌های فرقه‌ای و اختلافات درونی را از میان بردارد؛ به‌خصوص نزاع‌هایی که در قرن هشتم توسط ابن تیمیه آغاز شد و بعدها از قرن دوازدهم به بعد، طرفدارانی در میان جریان تندروهای سلفی پیدا کرد تا جایی که زیارت را شرک دانستند.

نکته دیگر، همدلی و همگرایی اجتماعی است که از دیگر تجلیات زیارت اربعین محسوب می‌شود. در این سفر، توفیق حضور در پیاده‌روی مسیر بغداد به کربلا را داشتم. گاهی اوقات در برخی موکب‌ها، حضور زوار غیر شیعه از کیفیت نماز خواندنشان در موکب‌ها، پرچم‌ها و بنرهایی که برافراشته شده بود و با توجه به سبک صلوات فرستادن، می‌شد فهمید که شاید شیعه نباشند. حتی علمای اهل سنت نیز در این رویداد بزرگ حضور داشتند.

و نکته مهم دیگر، حمایت از ملت‌های مظلوم در برابر استکبار است. این حرکت نوعی انسجام و همدلی اسلامی است که با ملت‌های مسلمان و مظلوم دنیا ابراز همدردی کرده و استکبار را رسوا می‌سازد.