به دعوت وزارت امور دینی و مذهبی دولت مرکزی پاکستان، واعظ و مبلغ جنجالی هندی دکتر ذاکر نایک طی یک سفر تبلیغی دینی مذهبی یک ماهه، در تاریخ ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۴ (۹ مهرماه ۱۴۰۳) وارد پاکستان شد. هنگامی که ذاکر نایک روز دوشنبه وارد پاکستان شد، علاوه بر رانا مشهود، دستیار نخست‌وزیر پاکستان، نمایندگان مهم وزارت امور دینی و مذهبی و سایر مقامات دولتی به گرمی از وی استقبال کردند.
این اولین سفر رسمی او به پاکستان پس از یک دوره طولانی سی ساله است که به دعوت دولت کنونی پاکستان انجام گرفته است. او برای اولین بار در سال ۱۹۹۲ به پاکستان شخصی سفر کرده و در لاهور با واعظ و مبلغ معروف پاکستانی دکتر اسرار احمد ملاقات کرده بود.
دکتر ذاکر نایک طی سفر تازه خود، پس از ورود به پاکستان عکسی از دیدار خود با اسحاق دار وزیر امورخارجه پاکستان را در شبکه X به اشتراک گذاشت. وی همچنین با سردار ایازصادق رئیس مجلس ملی پاکستان و از رهبران ارشد حزب مسلم لیگ(ن) دیدار و در مورد چالش‌های پیش روی مسلمانان، هماهنگی بین ادیان و سایر موضوعات مهم بحث و تبادل نظر کرد.
برنامه‌های عمده او شامل شرکت در اجتماعات مختلف بزرگ و ایراد سخنرانی‌ها در شهرهای کراچی، لاهور و اسلام آباد بود. اولین برنامه او پس از ورود به پاکستان، در ۵ اکتبر ۲۰۲۴ در داخل دفتر فرماندار سند در کراچی و برنامه دوم در ۱۲اکتبر در لاهور برگزار شد. او در ۱۹ اکتبر در یک گردهمایی بزرگ در اسلام آباد سخنرانی کرد. وی تا ۲۸ اکتبر در گردهمایی‌های مختلف در پاکستان که توسط وزارت امور دینی این کشور هماهنگی شده است، سخنرانی خواهد کرد.
ذاکر نایک کیست؟
عبدالکریم ذاکر نایک یک واعظ و مبلغ مسلمان هندی است که به خاطر مباحث تطبیقی با ادیان مختلف از جمله هندو، یهود و مسیحی شهرت دارد. او از لحاظ پیشه و تخصصی یک دکتر پزشکی است. او پس از تکمیل پزشکی، به جای ادامه دادن به پیشه پزشکی، موعظه و تبلیغ را انتخاب کرد. وی حدود ۳۴ سال است که در کشورهای مختلف به تبلیغ اسلام می‌پردازد.
ملک سلمان بن عبدالعزیز پادشاه عربستان در اول مارس ۲۰۱۵ بزرگترین مدال جهان اسلام را به نام «جایزه شاه فیصل» با مبلغ۷۵۰ هزار ریال به ذاکر نایک اهدا کرد.
گفته می‌شود که در حال حاضر تعداد دنبال کنندگان شبکه‌های مجازی، تلویزیون اینترنتی و وب‌سایت‌های دکتر ذاکر نایک بیش از ۲۰۰ میلیون است.
این دکتر ۵۸ ساله که تبدیل به مبلغ تلویزیونی شده است، از اوایل دهه ۱۹۹۰ به این سو یک چهره مناقشه‌برانگیز بوده است و در هند به دلیل اتهامات پولشویی و سخنان نفرت‌انگیز تحت تعقیب است.
وقتی مشکلات بسیاری برای ذاکرنایک در هند به وجود آمد، او به مالزی فرار کرد و همانجا اقامت گزید. اخیراً یک یوتیوبر پاکستانی از ذاکر نایک پرسیده بود که چرا نمی‌تواند به هند برود و چرا وقتی به مالزی رفت، پاکستان را انتخاب نکرد؟ ذاکرنایک پاسخ داد که گرفتن ویزای پاکستان برای من آسان بود، همه این را می‌دانند. اگر می‌خواستم می‌توانستم به آنجا بروم. ولی اگر در پاکستان پناهنده می‌شدم، مرا به ارتباط با ای‌اس‌ای متهم می‌کردند، به همین دلیل به پاکستان نرفتم.
ذاکر نایک چون به طور گسترده به عنوان حامی القاعده، داعش و اسامه بن لادن شناخته می‌شود، دیدگاه‌های گوناگونی درباره وی مطرح است.
دارالعلوم جامعه العلوم الاسلامیه بنوریه کراچی (حوزه علمیه دیوبندی) در مورد شرکت در دروس و سخنرانی‌های ذاکر نایک فتوای زیر را صادر کرده است: «لازم به ذکر است که دکتر ذاکر نایک از نظر شرعی مقلد نیست، در مورد ادیان و مذاهب اطلاعات زیادی دارد و در تقابل ادیان نیز تخصص دارد. در این موارد می‌توانید به سخنان او گوش دهید، اما دانش او درحدیث و فقه در این حد نیست که بطور کامل به او اعتنا کرد. او چون در بسیاری از مسائل از اهل سنت عدول کرده است لذا در این موارد گوش دادن و اعتنا کردن به سخنان ذاکر نایک جایز نیست.»
دارالعلوم معروف دیوبند هند، درباره ذاکرنایک در فتوای ده صفحه‌ای مفصلی پس از بحث مدللی درباره اظهارات گمراه‌کننده دکتر ذاکر به شرح ذیل فتوا بیان شده است: «دکتر ذاکر نایک در موارد گمراه کننده‌ای مانند؛ انحراف از راه امت سلف، منحرف کردن مردم از پیروی از ائمه مذاهب اربعه، دورکردن مردم از حوزه‌های علمیه و بدگمان کردن نسبت به علمای حق، فعالیت دارد؛ لذا با توجه به شرح و تفسیر عقاید او، مطالبی که در این کتاب، در این باره نوشته شده و فتوای مفصلی که در ذیل آنها صادر شده است، حکم به جایز نبودن گوشش دادن به اظهارات اوست.»[1]
واکنش‌ها به سفر ذاکر نایک
در سه دهه اخیر، این اولین سفر نایک به پاکستان است. او آخرین بار در سال ۱۹۹۲ به پاکستان سفر کرده بود. سفر او به دعوت حکومت پاکستان انجام شده و بسیاری از فعالان و منتقدان را نگران کرده، زیرا ورود او به چندین کشور، از جمله هندوستان، بنگلادش، سریلانکا و بریتانیا به دلیل دیدگاه‌های مذهبی تندروانه ممنوع شده است.
ذاکر نایک به دلیل برخی اظهارات مذهبی اختلافی به یکی از جنجالی‌ترین چهره‌ها در جهان اسلام تبدیل شده است. دکتر ذاکر نایک در یک کنفرانس بزرگ در بمبئی در ۹ دسامبر ۲۰۰۷ که به طور زنده از رادیو و تلویزیون پخش شد به پاسخ سؤالی گفته بود که نبرد و حماسه کربلا یک جنگ اسلامی نبود بلکه یک جنگ سیاسی بین دو شاهزاده مسلمان بود. او در کنار این بیانیه، همچنین کلمه رضی الله عنه را با نام یزید به کار برد. این بیانیه به اعتراضات گسترده مسلمانان در سراسر شبه‌قاره منجر شد و توسط بسیاری از رهبران مسلمان، از جمله علمای برجسته سنی و شیعه مورد محکومیت و انتقاد شدید قرار گرفت.
در مراسمی رسمی که توسط دولت سند برای استقبال از ذاکر نایک برگزار شده بود فرماندار سند، کامران خان تسوری در خطبه خوش‌آمدگویی خود به بیانیه ذاکر نایک اشاره کرد و گفت که مسلمانان تنها دو شاهزاده دارند که امام حسن و امام حسین (علیهما السلام) هستند و در مقایسه با آنها یزید فردی منفور است که امروز هیچ مسلمانی حاضر نیست نام پسرش را یزید بگذارد.
روحانی و خطیب معروف شیعه، سیدشهنشاه حسین نقوی، نیز طی سخنرانی خود از موضع کامران خان تسوری حمایت کرد و گفت که اظهارات ذاکر نایک در مورد حماسه عاشورا، هم برای مسلمانان شیعه و هم مسلمانان سنی موجب رنج و اذیت بود و من به شدت با آن مخالف بودم، اما خوشبختانه وی بعد از آن دیگر حرف خود را تکرار نکرد که نشان می‌دهد به اشتباه خود پی برده است.
حسین حقانی که از سال ۲۰۰۸ تا۲۰۱۱ سفیر پاکستان در آمریکا بود، در توئیت خود در شبکه ایکس نوشته است: دولت پاکستان باید این دعوت را قبل از قطعی کردن، دقیق بررسی می‌کرد، چون دعوت از مبلغان خشونت‌گرای مذهبی چهره کشور را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد و پاکستان خود به اندازه کافی مبلغان تندرو را دارد که نیازی به دعوت از بیرون نبود.
پرویز هودبهائی، فیزیکدان هسته‌ای و فعال اجتماعی در واکنش به این سفر گفت: «از اینکه ذاکر نایک به عنوان مهمان دولتی دعوت شده، ناراحتم، اما متعجب نشده‌ام.» هودبهائی افزود: «دولت [پاکستان] در حال افزودن سوخت در آتش است.»
تحلیل: چنین می‌نماید که با روی‌گردانی سعودی‌ها از اسلام سلفی، پاکستان اکنون فعالانه خود را حافظ آن عنوان می‌کند. دعوت از نایک به عنوان یک «مهمان دولتی» می‌تواند گامی در جهت این امر است. سفر نایک به پاکستان در زمانی انجام می‌شود که روابط بین این دو کشور همسایه به شدت تیره شده است.
سفر ذاکر نایک به دلیل ابراز سخنان نفرت‌انگیز به چندین کشور از جمله هند ممنوع است. پاکستان با پذیرایی سلطنتی از او اعلام می‌کند که متعهد به پذیرش اسلام بنیادگرای سنی است.
[1] farhangemelal.icro.ir//news/21433
